Kiểm tra bằng trực tràng
Bà con làm chuồng ép. Đưa bò vào
rồi gác cây ngang 2 chân sau để bò không đá vào người. Sau đó, dùng tay (phải
đeo găng tay nilon loại có 5 ngón tay, dài đến nách) bắt móc phân bò ra hết ở
phần trực tràng thì đụng vào phần tử cung để nhận biết được như sau:
Thai một tháng: Tử cung không có biến đổi lớn so với không
chửa, chỉ phân biệt ở sừng tử cung có thai to hơn một ít và có cảm giác sóng
động như sờ vào một trứng gà non.
Thai hai tháng: Rãnh tử cung không rõ như trước, sừng tử cung
có chửa và không chửa khác nhau rõ hơn (sừng tử cung bên có chửa lớn gần gấp đôi
bên không chửa, thành mỏng và sóng động).
Thai ba tháng: Rãnh tử cung không còn, sừng tử cung bên có thai
lớn gấp ba bên không có thai, có hiện tượng sóng động (sờ kỹ có thể phát hiện
tấy hạt đậu nhỏ), vị trí của sừng tử cung đã rơi vào khoang bụng.
Hình ảnh bò có thai qua siêu âm:
-Khám thai bằng siêu âm có thể chuẩn đoán thai sau khi gieo tinh 2 chu kì (khoảng 40 ngày)
Pregnancy : có thai
3*BỆNH SINH SẢN Ở GIA SÚC CÁI :
1 BỆNH SINH SẢN Ở GIA SÚC CÁI Bệnh trong thời gian mang thai:
Sẩy thai, Rặn đẻ sớm, Âm đạo lộn ra ngoài, Bại liệt
Bệnh trong khi đẻ:
Rặn đẻ yếu, Đẻ khó, Hẹp xương chậu, Tử cung lộn bít tất, Sót nhau
Bệnh sau khi đẻ:
Viêm âm đạo, tử cung, Sốt sữa, Bại liệt
Hiện tượng không sinh sản ở gia súc
Bệnh ở buồng trứng: Thể vàng tồn tại, u nang buồng trứng
Bệnh viêm vú
BỆNH BẠI LIỆT TRƯỚC KHI ĐẺ :
Nguyên nhân
Chủ yếu của bệnh là do chế độ dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai (thiếu Ca, P); thiếu ánh nắng
Do gia súc mẹ bị bệnh ở đường ruột dẫn đến việc hấp thu chất khoáng kém
Do tuyến phó giáp trạng hoạt động kém thì dẫn đến hiện tượng rối loạn trong việc hấp thu Ca, P
Thai to -> chèn ép, đám rối hông khum
Do axit Sulfuric và axit Oxalic trong thức ăn -> kết hợp với Ca -> ko phân hủy bởi men tiêu hóa
Điều trị :
Điều trị Dùng cái loại dược phẩm có chứa Ca như CaCl2, Gluconatcanxi, Canxi-C, Canxi-Fort… tiêm cho gia súc.
Tăng cường cho gia súc ăn các thức ăn có chứa Ca và P.
Phải thường xuyên trở mình cho gia súc, xoa (1-2 lần/ngày bằng dầu nóng), không để chúng nằm trên nền chuồng bẩn, có nước.
Tiêm Strichnin, VTM B1, C
Tập cho gia súc vận động
HIỆN TƯỢNG KHÔNG SINH SẢN Ở GIA SÚC CÁI- Nuôi
dưỡng, quản lí, sử dụng và phối giống không tốt.- Bộ máy sinh dục không
bình thường.- Già yếu hoặc bị một số bệnh ở bộ phận trong cơ thể hay
toàn thân.
Thể vàng tồn lưu : Thể vàng tồn lưu
Khi gia súc động dục thì có hiện tượng rụng trứng, khi gia súc co thai
thì thể vàng tồn tại và tiêu biến đi trước khi gia súc sinh đẻ, nếu sau
động dục 15-17 ngày mà không thụ thai thì thể vàng cũng tiêu biến đi,
nhưng nếu thể vàng không tiêu biến đi thì làm cho gia súc mất động dục.
Còn thể vàng không mất đi trước khi sinh đẻ mà tồn lưu lại thì con vật
sẽ mất động dục và mất hiện tượng rụng trứng.
Nguyên nhân : Thức ăn kém phẩm chất -> Rối loạn nội tiết
+ Kế phát từ các bệnh viêm tử cung, thai khô hoặc thối rữa.
b. Chẩn đoán: Không động dục, không có chu kì tính, khi khám buồng trứng
thể vàng vẫn tồn tại ở đó.
c. Điều trị :
+ Dùng thuốc kích thích động dục như HTNC.
+ Sử dụng Prostaglandin hay các biệt dược của nó như Dinolytic,
Estrumate…
+ Phương pháp cơ học: tương tự như phá chai noãn bao. Để tránh sự chay
máu sau khi phá thể vàng ta lấy thay ép vào chỗ đó tạo điều kiện cho
máu đông hoặc sử dụng VTM K hoặc Adrenaline 1l.
Bệnh động dục ngầm :
Bệnh động dục
ngầm Thường xảy ra ở gia súc hội nhập, gia súc vẫn co chu kỳ động dục
nhưng biểu hiện ẩn. Nguyên nhân :do thời tiết khí hậu thay đổi nhất là gia súc từ vùng này chuyển đến
vùng khác . Thức ăn kém phẩm chất . Chế độ chăm sóc nuôi dưỡng không thích hợp . Cơ chế: Do rối loạn nội tiết mà lượng FSH không đủ để làm cho nang
trứng chín, vì vậy lượng Oestrogen tiết ra không đủ để tác động lên vỏ
đại não và các cơ quan khác làm cho co vật biểu hiện tính dục.
Triệu chứng và chẩn đoán
Đến chu kì động dục nhưng các biểu hiện của gia súc động dục không rõ.
+ Dẫn tinh không có kết quả. . Nhiệt độ trực tràng hơi nóng so với bình thường
+ Sừng tử cung cứng và hơi cong
+ Buồng trứng phát triển to hơn . Dùng đực thí tình có thể phát hiện
Điều trị : Tăng cường bổ sung các chất dinh dưỡng . Tăng cường chăm sóc: Tắm nắng, vận động… Tăng cường tiếp xúc với con đực
+ Tiêm hormone HTNC
+ Tiêm Prostaglandin
e. Phòng bệnh
+ Chăm sóc đúng qui trình kĩ thuật . Bổ sung thức ăn giàu đạm, VTM . Gia súc vận chuyển từ vùng này đến vùng khác (có khí hậu khác nhau) cần có các trạm chăn nuôi trung chuyển để thích nghi
Thuốc kích thích lên giống và chương trình sử dụng:
LUTALYSE
Kích dục tố Prostaglandin F2α tự nhiên
Dùng cho heo, trâu bò và ngựa
Mô tả sản phẩm
Dinoprost là chất prostaglandin F2α tự
nhiên, được trình bày dưới dạng dung dịch vô trùng Dinoprost 5mg/ml
(trình bày như 6.71mg/ml của muối dinoprost tromethamine) có chứa 1.65%
benzyl alcohol như chất bảo quản.
Chỉ định
LUTALYSE có tác dụng làm tiêu thể vàng và thúc đẻ nên được chỉ định sử dụng cho trâu, bò, ngựa và heo nhằm:
Trâu, bò, ngựa:
- Kiểm soát hiệu quả hơn thời gian lên giống và rụng trứng trong chu kỳ lên giống của trâu bò, ngựa
- Làm tiêu thể vàng đang hoạt động ở trâu bò và ngựa giúp con vật lên giống lại
- Trục thai ở trâu bò bà ngựa
- Kích đẻ ở trâu bò
- Điều trị viêm tử cung mãn tính và mủ trong tử cung của trâu bò
- Kiểm soát gieo tinh hay phối giống ở trâu bò
Heo
- Kích đẻ heo nái trong vòng 3 ngày so với ngày đẻ dự kiến
- Tăng cường co bóp tử cung, tống sạch nhau thai và sản dịch sau khi sinh, ngăn ngừa viêm tử cung
- Rút ngắn khoảng cách từ sai sữa đến lên giống lại và cai sữa đến gieo tinh trên những đàn nái có vấn đề sinh sản
- Làm
tiêu thể vàng và phá huỷ các u nang trên buồng trứng là nguyên nhân làm
heo nái chậm lên giống sau cai sữa hoặc không lên giống sau cai sữa.
- Nâng cao tỉ lệ thụ thai và số heo con đẻ ra chọn nuôi nhiều hơn
- Kích thích tiết prolactin tăng sản lượng sữa
- Pha trong tinh dịch nhằm tăng tỉ lệ đậu thai
Hướng dẫn sử dụng và liều dùng
Trâu bò và ngựa
Trâu bò
- Làm tiêu thể vàng trên trâu bò với liều 25mg (5ml) tiêm bắp. Tác động tiêu thể vàng được sử dụng nhằm
- Kiểm soát có hiệu quả thời gian lên giống và rụng trứng của chu kỳ động dục trên trâu bò
- Điều trị trâu bò có thể vàng nhưng không biểu hiện lên giống (động dục thầm lặng hoặc không thấy động dục)
- Điều trị viêm tử cung mãn, viêm mủ tử cung trên trâu bò
- Kiểm soát phối giống trên trâu bò
LUTALYSE
được chỉ định làm tiêu thể vàng ở trâu bò để kiểm soát thời gian lên
giống trong chu kỳ lên giống của trâu bò có thể vàng, tác động của
LUTALYSE cho phép có nhiều chương trình kiểm soát lên giống. Đối với
những thú có chu kỳ thông thường, ít nhất là 35 ngày sau sinh.
Chương trình 1:
- Tiêm bắp 5ml LUTALYSE
- Tiêm lặp lại vào 11 (10 tới 12) ngày sau
- Phối giống 78 (75 tới 80) giờ sau khi tiêm LUTALYSE mũi thứ 2
Khi tiêm thuốc không cần phát hiện lên giống hoặc quan sát con thú có chu kỳ bình thường
Chương trình này khuyến cáo cho các đàn với kinh nghiệm gieo tinh nhân tạo thành công và khi chu kỳ đã được biết trước
Chương trình 2:
- Tiêm bắp 5ml LUTALYSE
- Tiêm lặp lại vào 11 (10 tới 12) ngày sau
- Phối giống 72 giờ (70 tới 72) giờ và 90 (88 tới 96) giờ sau khi tiêm LUTALYSE mũi thứ 2
Không
cần phát hiện lên giống hoặc quan sát thấy con thú có chu kỳ bình
thường khi tiêm thuốc. Phối giống 2 lần cho thấy có sự gia tăng tỉ lệ
đạu thai ở 1 số đàn
Chương trình 3:
1. Tiêm bắp 5ml LUTALYSE
- Tiêm lặp lại vào 11 (10 tới 12) ngày sau
- Phối giống ngay sau khi phát hiện lên giống
Chương trình 4:
- Tiêm bắp LUTALYSE
- Phối giống ngay sau khi phát hiện lên giống
Nếu
không biết chu kỳ của các thú đang điều trị thì trong chương trình 3, 4
bắt buộc phải theo dõi phát hiện lên giống còn chương trình 1, 2 chỉ
yêu cầu về thời gian phối giống.
“Bò đực phối
trực tiếp” có thể sử dụng theo bất cứ chương trình nào của LUTALYSE hoặc
cần phối giống lặp lại ở lần lên giống kế tiếp, chu kỳ sau, trên những
thú không mang thai ở lần phối đầu tiên.
2. Trục thai và kích thích trâu bò đẻ
LUTALYSE được sử dụng liều cao hơn các liều dùng để làm tiêu thể vàng ở gia súc không mang thai
Căn cứ các chỉ định này, liều hiệu nghiệm biến động từ 25 - 35mg (5 - 7ml)
Tiêm
bắp. Giai đoạn mang thai là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả
của liều dùng. Các thử nghiệm thực tế cho thấy ở bò mang thai đến 150
ngày, LUTALYSE gây sẩy thai nhân tạo thành công. Tuy nhiên, ở bò mang
thai từ 150 - 270 ngày thì thậm chí dùng LUTALYSE liều cao cũng kém hiệu
quả hơn.
Ngựa
LUTALYSE làm tiêu thể vàng trên ngựa cái với liều 5mg (1ml) tiêm bắp. Tác động tiêu thể vàng nhằm:
- Kiểm
soát hiệu quả hơn thời gian lên giống và rụng trứng của chu kỳ động dục
trên ngựa cái. Điều trị ngựa cái có thể vàng nhưng không biểu hiện lên
giống (khó phối giống)
- Tạo sẩy thai nhân tạo trên ngựa cái (đáp ứng rất khác nhau do đó cần điều trị lặp lại
Khắc phục hiện tượng rối loạn sinh sản ở bò.
“Tôi nuôi bò sinh sản được 9 tháng thì đẻ, sau đẻ 20 ngày thì động dục.
Tôi đã cho bò giao phối bằng cách thụ tinh nhân tạo 2 lần nhưng không
được. Tôi tiếp tục cho thu tinh tự nhiên mà đến giờ bò vẫn có hiện tượng
động dục. Xin hỏi cách khắc phục như thế nào?
Trả lời:
PGS. TS Phạm
Ngọc Thạch – Giảng Viên Khoa thú y – Trường ĐHNN Hà Nội và nhận được câu trả
lời như sau:
Theo triệu chứng
mà chị mô tả thì đây là một trong các hiện tượng rối loạn sinh sản ở bò sinh
sản. Có rất nhiều nguyên nhân gây nên hiện tượng này, nhưng tập trung nhất là
do sự chết phôi sớm hoặc thất bại về sự thụ tinh (đây là nguyên nhân chủ yếu).
- Nguyên nhân
gây chết phôi sớm bao gồm nhiễm trùng tử cung, sự bất thường về môi trường tử
cung, môi trường ống dẫn trứng, sự mất cân bằng về hoóc môn cũng như bất thường về
tái tổ hợp nhiễm sắc thể. Yếu tố môi trường như nhiệt độ cao, ẩm độ cao hay nuôi
dưỡng bất hợp lý cũng gây hiện tượng này.
- Nguyên nhân
dẫn đến thất bại về sự thụ tinh có thể do những bất thường về môi trường về
đường sinh dục hoặc những bệnh về đường sinh dục như viêm tử cung, viêm ống dẫn
trứng, rối loạn sự rụng trứng cũng như giảm khả năng thụ thai của tế bào trứng
và tinh trùng do thới điểm phối tinh không thích hợp.
Để khắc phục hiện tượng này ở bò, chị cần làm như sau:
- Thụt rửa tử
cung bằng nước muối sinh lý (2-4lit/ngày). Chú ý đưa vào bao nhiêu thì lấy ra
bấy nhiêu. Hoặc dùng dung dịch lugol 0,5-1% với lượng 100-150ml/ngày. Cách 1
ngày thụt rửa 1 lần, thụt rửa 3-4 lần.
- Sau khi tụt
rửa tử cung 3-4 lần dùng hoóc môn kích hoạt lại chu kỳ động dục. Khi bò động dục và
phối giống thì tiêm thêm 1500 UI chorulon ngay vào lúc phối giống để phòng ngừa
rụng trứng chậm. Hoặc có thể tiêm LH vào ngày thứ 5 sau khi phối tinh cũng cải
thiện đáng kể tỷ lệ thu thai trong trường hợp này.
Như thế nào dể biết được bò đã đậu thai
Khi bò đã phối giống thành công thì 28 ngày sau
không thấy động dục trở lại, bò ăn uống ngon miệng hơn, ăn nhiều hơn so
với lúc bình thường, tính tình trở nên hiền lành hơn, lông, da mượt lên.
Ngoài
ra, tĩnh mạch vú và nầm vú càng ngày càng nổi rõ hơn và bụng càng ngày
càng thấy to lên nhất là sau 5 tháng lấy giống. Những tháng đầu thì âm
hộ teo lại, càng gần đến ngày đẻ thì âm hộ sưng lên và đuôi thường lệch
về một bên.
Đó là một số triệu chứng mà có thể quan sát và cảm
nhận được bằng mắt thường. Tuy nhiên để xác định chính xác thì phải nhờ
thú y hoặc kỹ thuật truyền giống nhân tạo đến khám thai cho trâu qua
trực tràng là chính xác nhất.
Hỏi đáp
Bò tơ thu tinh tự nhiên 3 lần vẫn chưa có thai.
bò bị bệnh huyết trắng(ra mủ hay dịch lợn cợn như tàu hủ)
bo
nha toi da dong duc nhieu lan nhung khong dau.toi phat hien o bo phan
sinh duc co chat nhon mau trang nhu sua dac.toi nen lam gi de dieu tri
cho bo:
Theo ThS Tăng Xuân Lưu – Trung tâm Nghiên cứu bò và đồng cỏ Ba
Vì( Hà Nội) đã tư vấn cho anh như sau: Rất có thể bò của gia đình anh
đã bị viêm thân sừng tử cung có mủ. Vì vậy, phải điều trị khỏi hẳn
thì phối giống mới có kết quả. Cách can thiệp như sau:
- Thụt rửa
vào thân sừng tử cung (đưa qua cổ tử cung như thụ tinh nhân tạo) dung
dịch HANIODIN 10% pha loãng, với lượng 50 - 60ml/ lần,ta cũng có thể rửa bằng các loại kháng sinh thông dụng khác như: penicillin , streptomycin..
- Sau khi
thụt dung dich vào anh xoa nhẹ thân sừng tử cung để thuốc có tác dụng
rộng toàn bộ thân sừng tử cung sau đó bạn để vậy tự nó đẩy ra, 2 - 3
ngày thụt một lần, làm được 3 lần.
- Sau lần thụt cuối 5 - 6 ngày anh tiêm cho bò 25 mg dung dịch HANPROST hoặc VINAPROST hoặc dung dich LUTALYSE.
-
Lưu ý rằng phải biết kỹ thuật dẫn tinh nhân tạo hoặc nếu không, anh
phải gọi bác sỹ thú y hoặc kỹ thuật truyền tinh nhân tạo cho bò mới làm
được việc đó.
+ Một số tư thế thai bò con trong lúc sinh ra (nguồn:sưu tầm)
Gặp một số trường hợp như thề này ta nên gọi thú y can thiệp để bò mẹ và bê con an toàn.
